Blog over circulariteit
Woorden zijn drager van denkwerelden. Neem bijvoorbeeld het woord klimaatgekte en het woord klimaatactie. Eén woord voor hetzelfde verschijnsel, maar met een totaal andere betekenis. Het onderwerp circulariteit leeft steeds sterker (gelukkig, want toen ik het boek Cradle2Cradle las was slechts een enkele architect of producent er mee bezig). En met die opleving is er wat mij betreft behoefte aan een nieuw woord voor ‘afvalscenario’. Want dat woord hoort helemaal bij een lineaire benadering van grondstoffen. Klaar met het gebruik van een product? Dan storten of verbranden we het. En soms (met voldoende economische waarde in het huidige systeem) kunnen we het hergebruiken of recyclen.
De overheid richt zich op een 100% circulaire bouweconomie in 2050. Dat kan alleen wanneer het benuttingsscenario storten en verbranden is verdwenen en alles wordt gerecycled of hergebruikt. Zijn we er dan? Nee, voor bouw (onderhoud, renovatie en nieuwbouw) is meer materiaal nodig. Veel meer zelfs. Dus nieuwe materialen zijn nodig. De vraag is daarbij: waar komen die vandaan? Uit een mijn? Uit een oliebron? Of uit een bos? Dat laatste is een voorbeeld van een materiaal-bron dat binnen redelijke termijn (100 jaar) hernieuwt. Bij goed beheer (FSC) blijft het bos gewoon bestaan. Het metaal uit de mijn of de olie uit de bron hebben veel meer jaren nodig om te herstellen. Die behoren daarmee tot de categorie ‘niet-hernieuwbaar’.
In het kort: richt je op hergebruik, recycling en nieuwe materialen uit bomen en planten.
De juiste keuze maken
In het huidige economische systeem is storten, verbranden en nieuwe materialen uit mijnbouw en fossiel vaak goedkoper. De vervuiler betaalt nog niet voor de milieuschade. Ook kennen we eigenlijk maar één soort waarde: financiële waarde. Dus kiest iedereen, particulier en professional, (bijna) automatisch voor de goedkoopste optie. Maar doe je dat ook als je kennis en bewustzijn hebt over circulariteit? En als je de wil hebt om het beter te doen? Nee, natuurlijk niet. Uit de wens om een waardevolle bijdrage te leveren volgen betere materiaalkeuzes. Keuzes om producten langer te gebruiken (dus repareren in plaats van vervangen). Keuzes om milieuvervuiling van een nieuw product sterker laten meewegen (dus bijvoorbeeld hout in plaats van kunststof).
Benuttingsscenario dus
Het woord ‘benuttingsscenario’ als vervanging van afvalscenario kan bijdragen aan meer bewustzijn en aan de wil om storten en verbranden te voorkomen. Ik weet niet wat jij denkt, maar het is toch ongemakkelijk dat volgens de Nationale Milieudatabase en de Milieuclassificaties van NIBE in Nederland 95% van de gebruikte kozijnen wordt verbrand?
Om meer gevoel bij het onderwerp te krijgen, heb ik een klein project in mijn huis gedaan. Vanuit een vuilcontainer had ik een paneeldeur in huis staan en vanuit de sloop van de VVE schuren had ik houten balken en rabatdelen in de tuin liggen. Om alle schroeven en spijkers uit het hout te halen is best een klus en dat lukt ook niet volledig. Wel was nog een redelijke hoeveelheid daarvan herbruikbaar (in het bakje op de foto). Het resultaat is bruikbaar hout voor een project zoals op de foto te zien. Het hout zou zonder mijn hergebruik zijn verbrand en het metaal zou zonder mijn hergebruik zijn gerecycled (kost meer energie).
